Hayr Simon Yeremyan

Hayr Simon Yeremyan (1871, Trabzon - 1936, Milano)

Yazar, editör, estet, sanat küratörü, edebiyat bilimci, din adamı. Trabzon’da doğdu. Eğitimini Venedik’teki San Lazzaro Adası’nda bulunan Mıkhitarist Manastırı’nda yaptı ve burada bulunan matbaanın müdürlüğünü yürüttü. 1916-1918 ve 1920-1921 yıllarında Venedik’teki Murad Rafayelyan Koleji’nin yöneticiliğini yaptı. Simon Yeremyan 1899-1905 yılları arasında Bazmavep’in, 1901 yılında Geghouni dergisinin editörlüğünü yürüttü.

Aralarında bilimsel ders kitapları, ansiklopediler, biyografiler, edebî ve dramaturjik makaleler ve estetik üzerine incelemeler olmak üzere 30’dan fazla yapıtı bulunuyor. Kaleme aldığı Resimli Pratik Bilimler Sözlüğü (Venedik, 1900, 835 s.), Yeremyan’ın bilimsel çalışmaları arasında bir başyapıt olarak kabul edilmektedir. Önemli eserleri arasında şunlar sayılabilir: Yeni Zooloji ve Antropolojinin Tarihi (Venedik, 1896, 552 s.), Yeni Mineroloji (Venedik, 1898, 175 s.), Ermeni Ulusal Kişilikleri ve Aydınları (10 ciltlik orijinal edebî bir ansiklopedi. Bu ansiklopedik yapıtta, Mesrop Maştots, Nahapet Kuçak, Sayat-Nova, Sivaslı Mıkhitar, Khaçadur Abovyan, Mikael Nalbandyan, Raffi, Ğevond Alişan, Petros Duryan vd içeren ve kaynaklara dayalı kapsamlı yüzden fazla biyografi yer alıyordu), Ğevont Alişan’ın Yaşam Öyküsü (Venedik, 1902, 208 s. Bu kitap Ğevont Alişan’a ilişkin ilk yapıttır), Edebiyat Tarihi ve Estetik (Venedik, 1915, 304 s. Bu kitap Ermeni dilinde estetik bilime ilişkin ilk yapıt olarak akademik mirasta özel bir yere sahiptir), Lanet, Satenik, Bela, Paranjin, Ant vd.